شرکت‌های بهره‌بردار به عنوان شرکت‌های تولید کننده نفت خام، در خط مقدم تولید فعالیت کرده و ارکان اصلی صنعت نفت در بخش بالادست به شمار می‌آیند. مهندس حميد کاويان، مدير عامل شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مارون، اين شرکت را به عنوان یکی از ۵ شرکت بهره‌بردار تابع مناطق نفت‌خیز جنوب معرفی می کند که راهبری تولید بیش از ۱۵ درصد نفت خام کشور را از سه میدان بزرگ مارون، کوپال و شادگان برعهده دارد. وی عمر و فراوانی تاسیسات، پیچیدگی مخازن و گستردگی جغرافیای حوزه عملیاتی را عوامل مهمی می‌داند که پایداری تولید را تحت تاثیر مستقیم خود قرار می‌دهند و بازرسی فنی و خوردگی فلزات را یکی از ادارات کلیدی هر شرکت بهره‌بردار در تعیین سلامت فنی و عملیاتی تولید و در نهایت تضمین تولید پایدار مورد اشاره قرار می‌دهد. برای آشنایی با ماهیت، گستره و چالش‌های فعالیت این اداره، گفتگویی با مهندس حسن غنيطوس، رئیس  اداره بازرسی فنی و خوردگی فلزات شرکت بهره برداری نفت و گاز مارون انجام شد که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

· حوزه فعاليت بازرسی فنی و خوردگی فلزات را تشريح فرماييد.

برخلاف تصور موجود، بازرسی فنی و خوردگي فلزات در واقع علاوه بر ماهیت نظارتی، امور مرتبط با  مهندسی تعمیرات تاسیسات استاتیک فرآیندی را نیز بر اساس استانداردهای بین‌المللی موجود، انجام می‌دهد. در اصل واژه بازرسی فنی به معنی نظارت بر اساس استانداردها بوده و علاوه بر این صدور دستورالعمل‌های تعمیری و اصلاحی نیز توسط کارشناسان این حوزه انجام می‌پذیرد. همچنین بررسی شرح کارهای اجرایی پروژه‌ها براساس درخواست کارگروه‌های عملیاتی، تعمیراتی و مهندسی و ساختمان صورت می پذیرد.

بررسی صلاحیت مشخصات فنی کالای مورد استفاده در پروژه‌های اجرایی و تعمیرات نیز توسط این امور انجام می‌پذیرد. در صورت بروز هرگونه حادثه برای تجهیزات، یافتن عامل آن با مشارکت بازرسی فنی و خوردگی فلزات پی‌گیری می‌شود و دستورالعمل تعمیرات مربوطه را نیز این اداره ارائه کرده و نظارت بر حسن انجام دستورالعمل‌ها، توسط ناظران این امور صورت می‌پذیرد. بنابراین می‌توان بازرسی فنی و خوردگی فلزات را بازوی فنی بخشهای اجرایی و عملیاتی سازمان دانست. در کنار همه اين موارد، حفاظت فنی تاسیسات مثل حفاظت کاتدی بر عهده این امور است. بازرسی فنی، مسئولیت بررسی فنی بالابرهای صنعتی را نیز دارد و سلامت این تجهیزات را باید تایید نماید.

· اين حجم از کار مستلزم بهره گيري از نيروی انسانی کارامد و البته کافی است؛ بازرسي فني و خوردگی فلزات در اين بخش چه شرايطی دارد؟

همه همکاران فنی ما باید دارای تأییدیه‌های لازم برای انجام بازرسی تجهیزات بوده و از نظر فنی و عملیاتی نیز از تخصص و تجربه کافی برخوردار باشند. علاوه بر آن در حوزه آزمایش‌های غیرمخرب نیز آموزش‌های لازم براساس استانداردهای روزآمد را گذرانده باشند. البته باتوجه به حجم کار و تعداد واحدها و تجهیزات، معتقدیم ساختار سازمانی اداره از لحاظ کمی و کیفی، یعنی تعداد نفرات و رتبه سازمانی از همان ابتدای امر و در سال ۱۳۷۹ که شرکت‌های بهره‌بردار تشکیل شدند، باید با شرایط بهتری تعریف می‌شد. ۲۸ واحد مستقل عملیاتی با صدها تجهیز و هزاران کیلومتر خطوط لوله انتقال و جریانی در شرایط عملیاتی و فرایندی مختلف یعنی با فشار، دما و سیال متفاوت، نیازمند مطالعات و فعالیت‌های گسترده در هر بخش و با پیچیدگی‌های منحصر به فرد خود است. در کنار موارد فوق، به روز شدن استانداردها و دستورالعمل‌ها و الزام توجه به آنها، بالارفتن عمر تجهیزات و افزایش احتمال حوادث و تعمیر بیش از پیش آنها و همچنین تغییر مرز جغرافیایی و افزایش خطوط لوله تحت راهبری شرکت بهره‌بردار، باعث شده است تا نیاز به نیروی انسانی متخصص در حوزه بازرسی فنی و خوردگی فلزات از لحاظ کمی و کیفی افزایش یابد. اما به هر ترتیب ما موظفیم در جهت صیانت از تجهیزات موجود، قدم برداریم و مفتخریم که تاکنون با همراهی سایر بخش‌های سازمان در جهت این مهم گام برداشته‌ایم.

· عملکرد بازرسي فني و  خوردگي فلزات شرکت بهره برداري نفت و گاز مارون را در مقطع شش ماهه چگونه ارزيابي مي کنيد؟

عملکرد بازرسی فنی و خوردگی فلزات شرکت بهره برداری نفت و گاز مارون نیز افزایش چشم گیری داشته است. تعداد مواضع پایش شده با استفاده از آزمون امواج فراصوت یا آلتراسونیک، در شش ماهه نخست امسال ۷۳ هزار و ۷۸۴ موضع بوده است که بیش از ۲۵ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته است. قابل ذکر است بازرسي تسهیلات سرچاهی تعداد ۲۵۵ حلقه چاه در سطح شرکت بهره برداری نفت و گاز مارون برای سال ۱۳۹۹ برنامه شده است و در نیمه ابتدای سال، تسهیلات سرچاهی ۱۴۶ حلقه چاه مورد ارزیابی قرار گرفته است. همچنین با هدف پیشگیری از حوادث احتمالی، در همین زمان، نقاط منتخب تعداد ۷۳ رشته خط لوله روزمینی، مورد پایش قرار گرفته‌اند و دستورالعمل لازمه برای تعمیر نقاط معیوب آنها صادر شده است. مجموع بازرسی‌های انجام شده توسط کارشناسان این امور در شش ماهه نخست سال جاری، ۷هزار و ۷۵۸ مورد بوده است که افزایش بیش از ۱۲ درصدی را نسبت به نیمه اول سال قبل نشان می‌دهد. این درحالی است که امسال، از خدمات برخی از همکاران به دلایلی از قبیل بازنشستگی، محروم بوده‌ایم. لذا استمرار پیشبرد فعالیت‌ها و نیل به اهداف اداره را تاکنون مدیون سخت کوشی و مسئولیت پذیری همکاران خود و البته همکاری و هماهنگی مناسب سایر بخش ها و توجه مدیریت محترم سازمان به مقوله بازرسی فنی و خوردگی فلزات، می‌دانم.

· اداره بازرسي فني و خوردگي فلزات از چه فن آوري هايي بهره مي برد؟

 در مورد فناوری‌هایی که توسط اداره بازرسی فنی و خوردگی فلزات مورد استفاده قرار می گیرد باید گفت که ما ملزم به رعایت آخرین ویرایش استانداردهای بین المللی جاری در سازمان هستیم و در این خصوص کارشناسان ما باید همواره دانش خود را جهت استفاده عملی در فرایند کاری خود، به روز نمایند. مجری آزمون‌هایی از قبیل پرتونگاری، التراسونیک، MFL و همچنین تشخیص خرابی پوشش خطوط لوله و تجهیزات هستیم. در خصوص موارد مرتبط با حفاظت فنی و پوشش، با کمیته‌های استاندارد مربوطه در ارتباط هستیم و عملکرد شرکت‌های سازنده رنگ و پوشش را نیز پایش می کنیم.

· و سخن پاياني؟

در مواردی کارشناس ما در فضای نسبتاً آلوده و تاریک مخازن و بعضاً بصورت سینه‌خیز در تفکیک‌گرها، اقدام به بازرسی سطوح داخلی تجهیز می‌نماید. در مواردی دیگر و به منظور بازرسی تأسیسات مرتفع، استفاده از وسایل ایمنی کار در ارتفاع، مورد نیاز است. در کنار این موارد شرایط جوی و محیطی نیز در سختی اجرای کار تاثیرگذار است. ولی هیچگاه نباید وظیفه اصلی، یعنی بررسی فنی تجهیزات و انطباق آنها با استانداردهای مرجع، تحت شعاع این شرایط قرار گیرد. ما متعهد به انجام وظایف خود بوده و هستیم و فعالیت‌های حرفه‌ای خود را، در راستای پایداری تولید ارزیابی می‌کنیم. از طرفی امیدوارم بتوانیم همگام با به روز شدن استانداردها و دستورالعمل‌ها و توسعه کمی تأسیسات و تجهیزات، سازمان بازرسی فنی و خوردگی فلزات رانیز ارتقاء بخشیم. چراکه معتقدیم به عنوان بازوی فنی عملیات، نقش مهمی در تحقق اهداف تولیدی شرکت و از همه مهمتر ایمنی سرمایه‌های انسانی اعم از کارکنان و مجاوران تأسیسات علاوه بر حفاظت از دارایی های شرکت، ایفا می‌کنیم. ذکر این نکته حائز اهمیت است که ادارات بازرسي فني و خوردگي فلزات ساير شرکت‌های بهره‌بردار نیز کم و بيش شرايط مشابهی دارند و با همفکري سایر همکاران در شرکت‌های پنجگانه و ستاد مناطق نفتخیز و انجام مطالعات تخصصي، مي‌توان در جهت بهبود مستمر و افزایش کارایی بدنه‌ي بزرگ بازرسي فني و خوردگي فلزات مناطق نفتخيز جنوب، قدم برداشت.